Klokkenluiders krijgen de nodige bescherming

25 november 2022

Op 24 november 2022 werd de wet betreffende de bescherming van melders van inbreuken op het Unie- of nationale recht vastgesteld binnen een juridische entiteit in de private sector, goedgekeurd. De wet, die de omzetting van een Europese richtlijn omvat, beschermt klokkenluiders die inbreuken op het EU-recht en nationaal recht melden. Ze krijgen de nodige bescherming tegen ontslag, overplaatsing en andere vormen van vergelding en kunnen melding doen via veilige kanalen.

Toepassingsgebied

De wet is van toepassing op:

• Private ondernemingen met 50 tot en met 249 werknemers;
• Private ondernemingen met meer dan 250 werknemers.

Melder

De melder kan werknemer zijn, maar eveneens een ex-werknemer, consultant, freelancer, sollicitant, stagiair, aandeelhouder, bestuurder, enz. De melder krijgt bescherming op voorwaarde dat (i) hij gegronde redenen had om aan te nemen dat de gemelde informatie juist was en binnen toepassingsgebied van de wet viel en dus te goeder trouw is en (ii) hij intern of extern meldt, dan wel openbaar maakt. De identiteit van de melder mag enkel bekendgemaakt worden met diens vrije en uitdrukkelijke toestemming.

Soorten meldingen

De klokkenluider kan drie soorten meldingen doen: (i) interne meldingen; (ii) externe meldingen en (iii) openbare meldingen.

Private ondernemingen moeten een kanaal creëren om interne meldingen te doen. Dit moet in de eerste plaats mogelijk zijn voor werknemers maar is best ook toegankelijk voor derden. De procedure om een melding te maken, is vertrouwelijk, beveiligd en gebruiksvriendelijk, en moet zowel mondeling als schriftelijk kunnen gebeuren.

De ontvanger van de melding en de meldingsbeheerder moeten onafhankelijk zijn. De melder moet binnen een redelijke termijn feedback krijgen (max. drie maanden). Daarnaast geldt eveneens een geheimhoudingsplicht en er moeten beschermingsmaatregelen worden voorzien. Bij grote ondernemingen moet ook de mogelijkheid voorzien worden om anoniem meldingen te doen; kleine ondernemingen kunnen middelen delen met andere entiteiten.

De externe meldingen worden opgevolgd door de bevoegde autoriteiten en volgen dezelfde procedure als de interne meldingen. De openbare meldingen worden opgesplitst in indirecte meldingen (bij gebrek aan zorgvuldige opvolging) en directe meldingen (wanneer er gegronde redenen zijn dat de inbreuk een dreigend of reëel gevaar vormt voor het algemene belang).

De wet treedt in werking twee maanden na de publicatie in het Belgisch Staatsblad, behalve voor ondernemingen met minder dan 249 werknemers, waarbij de deadline ligt op 17 december 2023.