Resultaten VRT-stakeholdersbevraging en publieksbevraging

29 januari 2020

Het mediadecreet voorziet dat de Sectorraad Media een advies formuleert aan de Vlaamse regering inzake de beheersovereenkomst 2021-2025 van de VRT. Ter voorbereiding hiervan werd een publieksbevraging en een stakeholderbevraging uitgeschreven.

De stakeholderbevraging brengt de rol en de toekomst van de VRT in het evoluerende medialandschap in beeld. De vragen hadden betrekking op de opdracht en de werking van de VRT, de plaats van de VRT in de samenleving en eventuele voorstellen voor de nieuwe beheersovereenkomst.
Alle stakeholders zijn zonder meer overtuigd van het belang van een publieke omroep in de huidige samenleving en mediamarkt. De publieke omroep moet de nodige ruimte krijgen om haar democratische rol in de samenleving te vervullen. Daarnaast moet de VRT het verschil maken aangezien zij taken kan vervullen die de commerciële spelers niet opnemen. De meest genoemde kernwaarden van de publieke omroep zijn onafhankelijkheid, betrouwbaarheid, diversiteit en kwaliteit.
Inzake nieuws en duiding wordt van de VRT verwacht informatie te verspreiden die kwalitatief, onafhankelijk en betrouwbaar is. Over de invulling van het online nieuwsaanbod lopen de meningen van de stakeholders uiteen. Enerzijds zijn er stakeholders die van mening zijn dat de VRT een zo uitgebreid mogelijk online aanbod moet creëren, zodat alle Vlamingen kosteloos toegang hebben tot nieuws. Anderzijds zijn er stakeholders die vinden dat de focus van het online aanbod op het audiovisuele dient te liggen en die bijgevolg een beperktere online opdracht bepleiten. Het gratis aanbieden van online geschreven nieuws zorgt namelijk voor rechtstreekse concurrentie met private nieuwssites.

Nog volgens de stakeholders zou de VRT elke Vlaming moeten bereiken en moeten blijven inzetten op diversiteit, wat een grote uitdaging blijft voor de VRT. Inzake samenwerking moet de VRT opener zijn in overleg. Er is een noodzaak aan samenwerking met publieke en private spelers, zowel met het oog op de versterking van de samenleving als van het media-ecosysteem. Men moet de samenwerking met het oog op kwaliteitsvolle journalistiek stimuleren, zodat men de expertise kan delen.
De meeste stakeholders vinden dat de VRT een marktversterkende impact heeft door een toegankelijk en kwaliteitsvol aanbod te leveren. Andere stakeholders vinden echter dat de VRT marktverstorend werkt. De VRT moet zich bewust zijn dat zij niet enkel een positieve impact heeft op het medialandschap, maar ook een negatieve.

Voor de nieuwe beheersovereenkomst vragen private spelers dat de VRT zich terughoudend opstelt de reclamemarkt en dat het online aanbod focust op het audiovisuele. De VRT moet binnen de krijtlijnen van de beheersovereenkomst volledig autonoom kunnen werken en de overheid mag zich niet inlaten met het beïnvloeden van inhoudelijke, journalistieke en programmatorische keuzes.

De publiekbevraging “De Vlaming over de VRT” werd ingevuld door meer dan tweeduizend Vlamingen (november 2019) en peilde bij deze Vlamingen hoe zij over de VRT denken en welke verwachtingen zij hebben voor de toekomst.

Algemeen kan worden gesteld dat de Vlaming zeer tevreden is over de publieke omroep. Zij duiden informatie als belangrijkste kerntaak aan, die op een objectieve en neutrale manier moet gebracht worden. De VRT moet zich onderscheiden van commerciële zenders door neutraal nieuws aan te bieden en door de aanwezigheid van minder reclame. De Vlaming vindt dat de publieke omroep nepnieuws moet opsporen en de Vlaming moet helpen om nepnieuws te herkennen. De andere kerntaken, cultuur, educatie en ontspanning, worden eveneens hoog gewaardeerd. Zo moet de VRT onder andere Vlaams creatief talent aan bod laten komen, moet zij de Vlaming helpen met de gevaren van mediatechnologieën te herkennen en hen leren hiermee om te gaan, en de meerderheid vindt ook dat programma’s niet louter ontspannend mogen zijn, maar de kijker ook iets moeten bijbrengen.

In zijn digitale rol moet de VRT een voorbeeldfunctie aannemen in de bescherming van de privacygegevens. De meeste Vlamingen vinden dat er te veel reclameboodschappen aanwezig zijn op de VRT-websites. Naar de toekomst toe moet de VRT technologie-neutraal zijn, zodat alle Vlamingen toegang hebben tot alle kanalen en technologieën.

De Sectorraad Media zal deze studies verder analyseren en het advies wordt in de loop van de maand april verwacht.