Europese Commissie wil meer flexibiliteit in huidig btw-stelsel

26 januari 2018

26 januari 2018
Historische achtergrond
De grootste hervorming van de btw-regels van de Europese Unie in de afgelopen 50 jaar werd op 4 oktober 2017 gelanceerd door de Europese Commissie. Deze nieuwe regeling beoogt een definitief eengemaakte btw-ruimte en moet zowel voor overheden als voor ondernemingen een verbetering zijn aangezien in totaal elk jaar meer dan 150 miljard euro aan btw verloren gaat. Naar schatting is ongeveer 50 miljard euro daarvan te wijten aan grensoverschrijdende btw-fraude. Reeds in  het btw-actieplan van april 2016 werd door de Europese Commissie uitgelegd waarom er een eengemaakte Europese btw-ruimte nodig is die eenvoudiger en fraudebestendig is.
De eerste Europese btw-richtlijn dateert van 1967 om een einde te maken aan omzetbelastingen die de concurrentie verstoorden en een belemmering betekende voor het vrij verkeer van goederen. In 1992 werd een aanpassing doorgevoerd, maar het huidige btw-regime is te versnipperd en te complex door onder meer het toenemend aantal internationale ondernemingen, de technologische vooruitgang en is bovendien zeer fraudegevoelig. Door de huidige digitale en wereldwijde economie zijn de btw-regels dan ook verouderd. De verschillende btw-tarieven voor fysieke en digitale goederen en diensten komen niet meer overeen met de realiteit.
Voorstel
De Europese Commissie heeft op 18 januari 2018 een nieuwe regeling voorgesteld waarbij lidstaten meer flexibiliteit krijgen bij het vaststellen van de btw-tarieven en om een beter fiscaal speelveld te creëren voor kleine en middelgrote ondernemingen. Hierdoor zal meer gelijkheid en vertrouwen worden gecreëerd tussen de lidstaten op het vlak van bestaande btw-vrijstellingen. Momenteel zijn lidstaten nog gehouden aan strenge regels waardoor er nauwelijks ruimte is om zelfstandig  te kunnen bepalen welk btw-tarief op specifieke producten of diensten van toepassing is.
Het voorstel geeft lidstaten de mogelijkheid om nieuwe verlaagde btw-tarieven in te voeren. Eerst en vooral zou de huidige lijst van goederen en diensten worden afgeschaft waarop verlaagde tarieven kunnen worden toegepast. In de plaats komt een vereenvoudigde lijst waarop het standaardtarief van 15% (of meer) zonder uitzondering van toepassing is. Het gaat hier voornamelijk om wapens, alcoholhoudende dranken, kansspelen en tabak. Voor alle andere goederen en diensten is een tarief onder het huidige minimum van 5 procent  mogelijk, evenals een nultarief. Het btw-standaardtarief van minimaal 15 % blijft dus van toepassing maar bovendien zullen de lidstaten nu kunnen voorzien in:

• twee afzonderlijke verlaagde tarieven tussen 5 % en het door de lidstaat gekozen standaardtarief;
• één vrijstelling van btw (nultarief);
• één reeks aan verlaagd tarief tussen 0 % en de verlaagde tarieven.

De vrijheid om btw-tarieven vast te stellen, moet bovendien gepaard gaan met een aantal andere basisregels, onder andere de afspraak tussen EU-wetgevers dat het btw-stelsel dient te berusten op het beginsel van belastingheffing in het land van bestemming van de goederen in plaats van het oorsprongsbeginsel.
Dit voorstel van de Europese Commissie heeft mogelijks tot gevolg heeft dat verder uitstel dreigt voor de btw-verlaging voor digitale publicaties. Dit voorstel wordt nog steeds geblokkeerd door een veto van de Tsjechische regering. In de Raad van Ministers is namelijk unanimiteit vereist om tot een akkoord te komen. De Europese Commissie had op 1 december 2016 een voorstel gelanceerd inzake digitale perspublicaties waarbij het de mogelijkheid invoert voor lidstaten om het nul, super verlaagd of verlaagd btw-tarief dat reeds bestaat voor print producten, toe te passen op de digitale producten van de uitgever.
Naar deze aanpassing van de btw-richtlijn wordt al lang uitgekeken in de perssector. De bestaande praktijk dat er verschillende btw-tarieven bestaan tussen twee journalistieke producten, met dezelfde inhoud maar op een andere drager, valt niet te rechtvaardigen. Het hogere btw-tarief op digitale publicaties creëert een onnodige drempel voor innovatie en belemmert de transitie van print naar digitaal. Indien het btw-voorstel voor digitale publicaties zou opgaan in het uitvoerige herzieningsvoorstel van de Europese Commissie en als één geheel wordt behandeld, zal de hervorming van het btw-stelsel voor digitale publicaties nog jaren in beslag nemen.
Het wetgevingsvoorstel wordt ter raadpleging voorgelegd aan het Europees Parlement en het Europees Economisch en Sociaal Comité en moet door de Raad worden aangenomen waarbij het nog valt af te wachten of zij nog verdere wijzigingen zullen aanbrengen aan het voorstel.