Standpunt van de persuitgevers inzake de herziening van artikel 25 en 150 van de Grondwet

3 mei 2021

Naar aanleiding van het voorstel tot herziening van artikel 25 van de Grondwet, werd Vlaamse Nieuwsmedia op 28 april 2021 uitgenodigd voor een hoorzitting in de Commissie Grondwet en Institutionele vernieuwing van de Kamer.

Het grondwetsvoorstel opteert voor een uitbreiding van de persvrijheid naar ‘alle informatiemedia’ – momenteel omvat dit enkel de drukpers – en garandeert het verbod op censuur: “Dezelfde waarborgen gelden voor alle informatiemedia. Ook zij zijn vrij: de censuur kan nooit voor hen worden ingevoerd”.

In eerste instantie juichen de persuitgevers de uitbreiding naar ‘alle informatiemedia’ toe. Waar vroeger drukpers een van de enige vormen van communicatie was en bijgevolg als enige werd beschermd door de grondwet, is dit de laatste decennia grondig gewijzigd. Niet alleen zijn radio en televisie meer aanwezig, ook de komst van sociale media zorgt ervoor dat het onderscheid tussen gedrukte teksten en elke andere mediavorm moeilijk te maken of te rechtvaardigen is. De rechtspraak brengt hierover eveneens geen eensluidend antwoord waardoor een technologieneutrale hervorming zich opdringt.

De persuitgevers vragen echter wel om voorzichtigheid. Het begrip ‘informatiemedia’ moet duidelijk worden afgebakend en gedefinieerd. Het toepassingsgebied geeft momenteel nog niet aan wat er onder het begrip gedekt zou zijn. Dat kranten en hun nieuwssites, magazines, radio en televisie onder ‘informatiemedia’ zullen vallen, is vanzelfsprekend, maar wat met onder andere vloggers en sociale mediaplatformen? De uitgevers pleiten voor een ruime definitie waardoor alle meningsuitingen aan een publiek gedekt worden en zodoende de vrijheid van meningsuiting steeds gegarandeerd wordt.

De preconstituante bepaalt dat een derde lid aan artikel 25 van de grondwet kan worden toegevoegd. Dit zal echter tot een ongelijk onderscheid tussen de pers en andere media leiden. De persuitgevers stellen voor geen extra lid toe te voegen, maar met respect voor de geest van de verklaring tot herziening van artikel 25 die de waarborgen van dit artikel wenst uit te breiden naar andere media, zich te beperken tot lid 1 van artikel 25 als volgt te wijzigen: “De drukpers is vrij, onder welke vorm ook en ongeacht de technische of technologische verspreidingswijze; de censuur kan nooit worden ingevoerd; geen borgstelling kan worden geëist van de schrijvers, uitgevers of drukkers. Wanneer de schrijver bekend is en zijn woonplaats in België heeft, kan de uitgever, de drukker of de verspreider niet worden vervolgd.”

Dit zou een juridisch zuiverdere oplossing zijn dan in de eerste paragraaf het woord “drukpers” te behouden om vervolgens in een derde lid in de uitbreiding te voorzien.

De getrapte aansprakelijkheid uit lid 2 is een noodzakelijke waarborg die moet behouden worden om eventuele druk voor de publicatie te vermijden. In dit lid is een actualisering wel aan de orde: de term ‘schrijver’ is enigszins achterhaald en zou beter vervangen worden door ‘auteur’.

Artikel 150

Naast artikel 25, wordt ook artikel 150 van de grondwet in het licht van een mogelijke herziening bekeken: “De jury wordt ingesteld voor alle criminele zaken, alsmede voor politieke misdrijven en mediamisdrijven, behoudens strafbare uitingen ingegeven door racisme, vreemdelingenhaat, of seksisme, of die aanzetten tot haat, geweld of discriminatie jegens personen of groepen”.

De wijziging van de term ‘drukpersmisdrijf’ naar ‘mediamisdrijf’ lijkt vanzelfsprekend in het licht van de voorgestelde wijzing van artikel 25, maar ook hier is nood aan een duidelijke definiëring en afbakening van de term. De persuitgevers stellen voor de term ‘media’ te wijzigen in de term ‘pers’.

Inzake de uitbreiding van de strafbare uitingen voor een correctionele rechtbank is de nodige voorzichtigheid cruciaal. Indien de correctionele rechtbank bevoegd wordt voor strafbare uitingen die bewust aanzetten tot haat, geweld of discriminatie jegens personen of groepen, moeten deze uitzonderingen restrictief geïnterpreteerd worden.

Voor alle andere mediamisdrijven die niet onder een correctionele rechtbank zouden vallen, pleiten de persuitgevers er voor deze te depenaliseren en dus uitsluitend te laten berechten via burgerrechtelijke procedures. Dit is in lijn met de rechtspraak van het Europees Hof van de Rechten van de Mens en het standpunt van de Raad van Europa hieromtrent.

 

 

 

 

 

 

Difference Day 2021 – schrijf je nog snel in

30 april 2021

Op 3 mei, de World Press Frreedom Day, vindt naar jaarlijkse traditie Difference Day plaats.

Registeren kan hier.
Meer informatie: www.differenceday.com

“CONFIDENCE” maatregelen in de strijd tegen desinformatie

27 april 2021

De Europese Commissie zet de komende maanden extra in om desinformatie te bestrijden en zal richtlijnen publiceren om de gedragscode inzake desinformatie te versterken. Verschillende partijen, waaronder News Media Europe, sporen de Commissie aan tien specifieke maatregelen – de “CONFIDENCE” maatregelen – op te nemen in de richtlijnen:

1. Er moeten duidelijke verbintenissen / KPI’s ontwikkeld worden die gemonitord en regelmatig geüpdatet worden om de prestaties van platformen beter in kaart te brengen.
2. Er is nood aan transparantie inzake de beschikbaarheid, bruikbaarheid, neutraliteit en verifieerbaarheid van gegevens die nodig zijn voor onderzoekers, journalisten, regelgevers en factcheckers. Zo zou er een mechanisme in het leven moeten geroepen worden om te garanderen dat bedrijven die (gedeeltelijk) toegang geweigerd worden door een platform, hun nationale regulator kunnen inlichten.
3. Er mogen geen maatregelen genomen worden die de redactionele controle en integriteit verstoren. Inhoud van redactionele media mag niet als desinformatie beschouwd worden en mag niet zomaar gewijzigd of verwijderd worden.
4. Er moet jaarlijks een evaluatie volgen om in te grijpen wanneer er zich mogelijke problemen voordoen.
5. Er is nood aan onafhankelijke expertise, audits en monitoring.
6. Van zodra een probleem wordt vastgesteld, moet de oplossing gefinancierd worden. Er moet duidelijk zicht zijn op de geldstormen, de transparantie over bedragen en consistente informatie over verwijderde advertenties.
7. Er moet ingezet worden op personeel en op investeringen om data te vergaren over de engagementen aangegaan inzake VTE en infrastructuur. Deze gegevens moeten beschikbaar zijn per lidstaat.
8. Er moet perfecte informatie inzake advertentieplaatsing beschikbaar zijn.
9. Er moet een cross-platform en alleenstaande KPI’s ontwikkeld worden om de omvang van de problemen en de nodige maatregelen ertegen te meten.
10. De bevoegde instanties moeten betrokken zijn bij het toezicht en handhaving van de gedragscode.

 

 

De uitwerking van het Relanceplan krijgt stilaan vorm

7 april 2021

Het relanceplan van de Vlaamse Overheid moet de gevolgen die de coronacrisis teweeg heeft gebracht, proberen te beperken. Een van de pijlers in het relanceplan “Vlaams Veerkracht” is de digitale transformatie. De Vlaamse Regering heeft hiervoor reeds het startschot gegeven met de oprichting van het Vlaamse datanutsbedrijf en kondigde nu nieuwe initiatieven aan.

De Vlaamse Regering kende op 2 april 2021 extra middelen toe aan het Vlaams Kenniscentrum Mediawijsheid om de digitale vaardigheden van alle Vlamingen te versterken en komaf te maken met ‘digibetisme’. Het Kenniscentrum Mediawijsheid krijgt één miljoen euro voor de ontwikkeling van twee projecten, enerzijds een flankerend traject bij Nieuws in de Klas en anderzijds een digitaal inclusiebeleidsplan ‘Iedereen Digitaal’.

Het flankerend traject bij Nieuws in de Klas heeft tot doel jongeren nog nieuwsvaardiger te maken. Dit zal gebeuren aan de hand van drie initiatieven per secundaire graad. Elk initiatief krijgt een pilootproject in het voorjaar van 2022 en zal – na evaluatie – worden uitgerold in schooljaren 2022-23 en 2023-24.

• In de eerste graad wordt een Vlaamse Nieuwsmakers wedstrijd opgezet waarbij leerlingen online nieuws produceren.
• In de tweede graad wordt ingezet op de vaardigheden van leerlingen om de betrouwbaarheid van nieuws en informatie te beoordelen met een initiatief rond fact-checking.
• In de derde graad wordt een Vlaamse debatmarathon opgericht. Leerkrachten krijgen tools om te leren debatteren in de klas en om zelf een wedstrijd op school te organiseren. Er zal worden nagegaan of er een finale kan georganiseerd worden in het kader van Difference Day.

‘Iedereen Digitaal’ is  gericht op kwetsbare jongeren, mensen met een beperking en senioren en focust op drie vlakken: (i) het Kenniscentrum zal een kader, richtlijnen en eventueel instrumenten maken voor een digitaal inclusief en mediawijs beleid binnen de sectoren, (ii) de sectoren worden bevraagd naar hun operationele noden, voorbeelden en instrumenten, waardoor Mediawijs deze instrumenten en praktijkvoorbeelden kan opwaarderen en verspreiden binnen de sectoren en (iii) het organiseren van opleidingen voor de werknemers in de sector.

Daarnaast trok de Vlaamse Overheid 35 miljoen uit om zes projectlijnen inzake digitale transformatie uit te werken. Het Departement Cultuur, Jeugd en Media zal deze projectlijnen verder voorbereiden:

• Cross-mediaal en multiplatform meetsysteem (4 miljoen euro): Er wordt een meetsysteem opgericht waarin de data van verschillende Vlaamse mediaspelers worden verzameld, gedeeld en interactief ingezet wat moet leiden tot uniforme, breed bruikbare en gestandaardiseerde data. Voor de ontwikkeling hiervan zal er verder gewerkt worden met het projectvoorstel van de VRT, uitgewerkt door VLAIO.

Het project wordt in 2021 uitgewerkt, in 2022 ontwikkeld en opgestart in Q1 2023.

• Media hub (4 miljoen euro): een private cloud platform waarbinnen digitale tools worden ontwikkeld. Voor de uitwerking zal overleg gepleegd worden met Digitaal Vlaanderen. Het project volgt dezelfde timing als het cross-mediaal meetsysteem.
• Desinformatie (3 miljoen euro): Er zullen verschillende initiatieven ondersteund worden van de mediaspelers zelf. Het departement zal later dit jaar een projectoproep lanceren met verschillende criteria , waarna vanaf 2022 de ontwikkeling start.
• Digitale transformatie regionale omroepen (2 miljoen euro): Er wordt specifieke steun geboden aan de regionale omroepen voor noodzakelijke investeringen en gemeenschappelijke projecten. Hierover zal dit jaar nog een plan worden opgesteld en opgestart.
• Projectgroep digitale transformatie (21,5 miljoen euro): Op vraag van de Vlaamse mediasector zal er steun geboden worden aan projecten vanuit de sector zelf. Er zal gefocust worden op drie clusters: (i) verbeteren van de vindbaarheid en zichtbaarheid van Vlaamse mediacontent, (ii) slimme technologie en digitale tools om efficiëntie/kwaliteit van mediaproductie, opslag, distributie en waardecreatie te verhogen en (iii) mediaplatformen van de toekomst.

Er zal hiervoor een projectoproep worden uitgewerkt en gelanceerd tegen eind dit jaar.

• Projectgroep media-innovatie: er wordt een ondersteunend innovatieprogramma opgericht dat zal focussen op het aanleveren van toepasgerichte onderzoeks- en innovatiecomponenten voor bovenstaande ontwikkelingsprojecten.

 

 

 

Analyse van de vergoeding voor uitgevers voor het digitaal gebruik van hun content op platformen in Spanje

29 maart 2021

De Spaanse onderzoeksgroep Qbo heeft onderzocht of hun huidige vergoedingsmodel voldoende is of dat er nood is aan herziening.

De studie heeft als eerste stap de schade die de perssector de afgelopen jaren heeft geleden, geanalyseerd. In de laatste twee decennia heeft de papieren nieuwssector wereldwijd jaarlijks meer dan 1,8 miljard euro inkomstenverlies geleden. Papieren kranten worden steeds meer en meer ingewisseld voor een digitale versie wat zorgt voor een drastische vermindering van inkomsten, enerzijds door het verlies aan advertentie-inkomsten, anderzijds door de terughoudendheid van lezers om online abonnementen aan te gaan. Daarbovenop innen de grote techgiganten meer dan 70% van alle advertentie-inkomsten. De advertentie-inkomsten van de krantenuitgevers zijn sinds 2002 de advertentie-inkomsten met 50% zijn gedaald. In 2019 bedroegen de inkomsten ‘amper’ 809 miljoen euro. De totale investering in advertenties wordt geschat op 1.799 miljoen euro, waardoor de schade van de digitalisering 990 miljoen euro bedraagt.

De vermindering in advertenties-inkomsten komt uiteraard door de vermindering in vraag. Hier is echter wel een paradox ontstaan: de advertentie-inkomsten zijn dan wel gedaald, het aantal lezers is gestegen met bijna 30% sinds 2002. Meer dan de helft van de bevolking vindt het betalen voor nieuws echter te duur en zoekt een gratis manier om nieuws te consumeren.

Sinds 2002 gaat er jaarlijks gemiddeld 722 miljoen euro verloren aan advertentie-inkomsten en 1.112 miljoen euro aan de vermindering van de krantenverkoop, terwijl er maar voor zo’n 21 miljoen euro aan digitale abonnementen bijkomen.

Daarnaast is het ook veel makkelijker om toegang te krijgen tot online illegale content. Volgens de studie is de waarde van illegale content 447 miljoen euro. Platformen zorgen er –direct of indirect – voor dat personen op deze illegale sites terechtkomen waardoor de verspreiding blijft verdergaan.

Ook knipseldiensten werden onder de loep genomen aangezien ruim 78% van de bedrijven artikelen aangeleverd krijgen, goed voor 46 miljoen euro. Uit navraag is gebleken dat wanneer deze personen geen artikelen zouden ontvangen, 60% alsnog een abonnement zou aangaan.

De studie deed vervolgens enkele voorstellen om de goede verstandhouding tussen platformen en uitgevers te garanderen. Ze benadrukt het belang van een goede samenwerking, omdat enerzijds platformen de weg leiden naar digitale kranten en anderzijds de uitgevers extra lezers verkrijgen door platformen. Zoals hierboven reeds aangehaald, genieten de platformen momenteel van een ongelijk voordeel aan inkomsten, waardoor er nood is aan duidelijke overeenkomsten tussen uitgever en platform.  De samenwerking tussen beide partijen gaat momenteel ofwel over het genereren en verbeteren van de trafiek naar de websites van de uitgever ofwel over de vergoeding voor de toegang tot betaalde content.

In het rapport wordt het volgende geanalyseerd:

• Evaluatie van samenwerkingen waarbij uitgevers vergoed worden via het verhogen van de trafiek naar de websites
• Evaluatie van samenwerkingen waarbij uitgevers vergoed worden via het verhogen van verkoop van content
• Aanbeveling inzake procedures voor het beheren van advertentie-inkomsten
• Aanbeveling inzake een duurzaam vergoedingsmodel

Uit onderzoek is gebleken dat er 22.349 miljoen bezoekers nodig zijn om de val in inkomsten te compenseren, wat vier keer hoger is dan het huidig aantal bezoekers. Er moeten dan ook oplossingen gezocht worden voor nieuwe vergoedingen, zoals (i) een systeem ontwikkelen dat vier keer zoveel bezoekers trekt; (ii) de gemiddelde inkomsten per bezoek verhogen of; (iii) een directe vergoeding om de schade te beperken. Daarnaast zou het aantal personen dat een abonnement aangaat eveneens moeten opgetrokken worden tot 20.94 miljoen om alle verliezen goed te maken.  In het rapport wordt verduidelijkt dat elke maatregel die trafiek stimuleert, inkomsten per bezoek verhoogt etc. slechts bepaalde specifieke titels zal vergoeden. Volgens het rapport is het dan ook nodig om sector-overkoepelende maatregelen te nemen. De sector moet universeel en eerlijk worden behandeld zonder dat enkele titels worden gefavoriseerd o.b.v. links of commerciële relaties. Het afsluiten van een groot aantal individuele contracten is namelijk ontzettend duur en vraagt een grote mate aan monitoring aan de kant van de platformen, wat onhaalbaar is. In het rapport wordt dan ook voorgesteld om het huidige vergoedingsmodel van advertenties aan te passen zodat de inkomsten terugvloeien naar de rechthebbenden.

Als aanbeveling voor een duurzaam vergoedingsmodel verwijst het rapport naar de ontwikkelingen in Australië en Canada en de Europese Richtlijn die een naburig recht voor persuitgevers invoert. Volgens het rapport wordt de richtlijn momenteel geschonden aangezien de inkomsten van de rechthebbenden gehalveerd worden rekening houdend met het feit dat het totale inkomen van de sector een daling van 47% inhoudt. Aangezien in de kostenstructuur van een krant de redactiekost 20% uitmaakt van de totale operationele kosten, stelt het rapport voor om 264 miljoen euro voor digitaal hergebruik proportioneel te laten vergoeden door de platformen op basis van hun marktaandeel.

Tot slot wordt in het rapport een pleidooi gehouden voor het instellen van een verplicht collectief beheer teneinde een hogere en duurzamere vergoeding te garanderen t.a.v. de platformen. Een correcte vergoeding voor het digitaal hergebruik zou 7-9 % van de advertentie-inkomsten van de platformen bedragen, wat in lijn ligt met de andere Europese landen. Zo heeft bv. Duitsland de vergoeding op 11% geplaatst en heeft ook Frankrijk soortgelijke marges.

Google en Facebook blijven zich engageren om desinformatie omtrent COVID-19 te beperken

Het afgelopen jaar bereikte fake news een nieuw hoogtepunt. Het nieuws omtrent COVID-19 werd gretig gedeeld, net zoals de desinformatie over het virus. De Europese Commissie heeft daarom de platformen verzocht vooruitgangsrapporten op te stellen over de maatregelen die zij nemen om desinformatie omtrent COVID-19 te bestrijden. Over de eerste rapporten berichten we reeds in november. Hierin werden verschillende maatregelen genomen zoals de gratis advertentieruimte, investeringen in de journalistiek en een betere toegang tot juiste, betrouwbare informatie. Sindsdien hebben de platformen nog bijkomende maatregelen genomen.

De hoeveelheid fake news omtrent de vaccinatiecampagne is de laatste maanden enorm gestegen. De platformen werken nauw samen met nationale overheden en internationale organisaties – zoals de Wereldgezondheidsorganisatie en de Verenigde Naties – om de bevolking klaar te stomen zich te laten inenten en desinformatie in te perken. Zowel Google en Facebook verwijderen eveneens berichten van desinformatie m.b.t. vaccinatie, zeker wanneer deze ingaan tegen de mening van de gezondheidsexperts.

Het advertentiebeleid van Facebook werd geüpdatet zodat advertenties die mensen ontmoedigen zich te laten vaccineren, afgekeurd worden. Wanneer er informatie omtrent COVID-19 wordt opgezocht bij Google Search, wordt onmiddellijk een lijst van geautoriseerde vaccins beschikbaar gesteld op basis van je locatie. Facebook heeft ook de Facts-pagina omtrent het virus opnieuw gelanceerd. Daarnaast zal Google ook een COVID-19 Vaccine Counter-Misinformation Open Fund oprichten, wat zich zal focussen op het verbreden van de kennis van factchecking.

Google heeft sinds januari 2020 meer dan 98 miljoen corona-gerelateerde advertenties verwijderd. In België werden tot februari 2021 439.142 advertenties en 173 URLs geblokkeerd maar geen enkel account geschorst, waardoor we beter doen dan onze buurlanden. Duitsland spant de kroon met 11.019.539 geblokkeerde advertenties, 766 geblokkeerde URLs en 15 geschorste account, Nederland volgt met 4.392.200 geblokkeerde advertenties 22 geblokkeerde URLs en 10 geschorste accounts en in Frankrijk werden 525.188 accounts en 1624 URLs geblokkeerd en 5 accounts geschorst.

Facebook heeft sinds oktober 2020 wereldwijd meer dan drie miljoen berichten gerelateerd aan COVID-19 verwijderd, waarvan er zo’n 135.000 in Europa waren.

Australië keurt de News Media and Digital Platforms Mandatory Bargaining Code goed

26 februari 2021

In Australië heeft de regering op 25 februari 2021 het wetsvoorstel, dat platformen zoals Facebook en Google verplicht te onderhandelen met nieuwsuitgevers om hen een passend aandeel te betalen, goedgekeurd met enkele significante versoepelingen voor de platformen.

Reeds in 2019 probeerde de Australische Mededingingsautoriteit te onderhandelen met Facebook en Google om een vrijwillige gedragscode op te stellen. Het werd snel duidelijk dat er op vrijwillige basis niets zou gebeuren waardoor een ontwerp van een verplichte gedragscode werd overwogen.

Zowel Google als Facebook waren hierover niet te spreken en vonden dit onwerkbaar en onevenredig. De code zou een foutieve weerspiegeling geven van hoe de platformen met de uitgevers omgaan. Volgens beide platformen krijgen nieuwsuitgevers genoeg media-aandacht en genieten ze van voldoende voordelen, zo behouden ze zelf de controle welk nieuws zij op hun Facebookpagina’s plaatsen en of de gebruikers dit mogen delen. De advertentieopbrengsten die Facebook hieruit zou verkrijgen, zouden niet “noemenswaardig” zijn. Google vond dan weer dat geen vergoeding hoeft betaald te worden wanneer er maar beperkte delen van een artikel getoond worden.

Afgelopen december werd het wetsvoorstel officieel ingediend in het Parlement. Als protest ging Google vervolgens voor een klein uurtje gedeeltelijk offline – ze noemden het zelf standaardroutine, a lijkt het eerder een blijk van hun machtspositie – maar begon wel onmiddellijk te onderhandelen met uitgevers zodat ze enerzijds konden aantonen dat een wetgevend initiatief niet nodig was en anderzijds dat ze hun eigen voorwaarden in de overeenkomsten konden opnemen.

De wet bepaalt onder andere volgende zaken:

• Platformen moeten een passend aandeel betalen voor het geheel of gedeeltelijk reproduceren van nieuws of het weergeven van links naar nieuws;
• Een platform moet ‘aangewezen’ worden door de minister vooraleer zij onder de wet vallen. De minister onderzoekt voornamelijk of er een significant onevenwicht is tijdens het onderhandelen (de wet zou momenteel enkel betrekking hebben op Google en Facebook);
• Er zijn een reeds minimumstandaarden waaraan platformen moeten voldoen zoals nieuwsmedia meedelen welke types data worden verzameld of wanneer er wijzigingen in hun algoritmes zijn;
• De non-differentiatiebepalingen zorgen ervoor dat platformen geen onderscheid mogen maken tussen verschillende nieuwsbedrijven;
• Wanneer beide partijen niet tot een akkoord komen, moeten ze verplicht in arbitrage gaan. Elke partij mag dan hun ‘final offer’ indienen, waarna een arbitragepanel kan kiezen tussen beide bedragen of zelf een bedrag bepalen wanneer beide bedragen niet in het algemeen belang zijn.

Begin februari uitte Microsoft zich als voorstander van de wet en is bereid uitgevers te betalen wanneer de wet op hen van toepassing zou zijn. Dit voornamelijk om hun marktaandeel in Australië te laten groeien. Google kwam onmiddellijk met een antwoord in de vorm van Google News Showcase, waaraan meerdere Australische titels deelnemen. In de dagen die volgden, sloot Google met verschillende andere mediabedrijven overeenkomsten.

Facebook daarentegen gooide het over een andere boeg en haalde uit protest elk vorm van nieuws offline en werd het onmogelijk nieuws te delen. Zo werden de pagina’s van Australische media geblokkeerd en konden overheidspagina’s geen nieuwsupdates meer geven over o.a. het coronavirus of bosbranden. De Australische regering ging in gesprek met Facebook en kwamen tot een akkoord om enkele wijzigingen – of versoepelingen – aan te brengen in de wet.

• Bij het aanwijzen van een platform, zal de minister nu bijkomend rekening houden of het digitaal platform een significante bijdrage heeft geleverd aan de duurzaamheid van de Australische nieuwsmedia door commerciële overeenkomsten met hen te sluiten;
• Wanneer de regering de intentie heeft het platform aan te wijzen, moet het platform hiervan op de hoogte gebracht worden. Het definitief aanwijzen mag niet eerder dan één maand na de kennisgeving;
• De non-differentiatiebepalingen zullen niet in werking treden wanneer commerciële overeenkomsten geleid hebben tot verschillende bedragen in vergoedingen;
• Verplichte arbitrage waarbij zelf een bedrag wordt vastgelegd, is een laatste redmiddel. Wanneer commerciële overeenkomsten niet kunnen gesloten worden, zal er eerst een bemiddelingsperiode van twee maanden starten vooraleer men verplicht wordt in arbitrage te treden.

De regering heeft vervolgens de wet, met de overeengekomen wijzigingen, goedgekeurd. Facebook laat ondertussen ook weer nieuws toe op hun platform en hebben verschillende mediabedrijven intentiebrieven laten tekenen waarin zij verzekeren nieuws aan Facebook te verstrekken.

Beide platformen zijn nu intensief aan het onderhandelen vooraleer zij onder de wet kunnen vallen. Met de nieuwe voorwaarde om aangewezen te worden, is het afwachten of dit als ‘significante bijdrage aan de nieuwsmedia’ kan worden beschouwd aangezien dit ervoor kan zorgen of de techgiganten al dan niet onder de code zullen vallen. De wet heeft er alleszins al toe geleid dat beide platformen aan het onderhandelen zijn en uitgevers willen vergoeden voor hun content, iets wat voorheen niet altijd even evident was.

De Europese federaties van uitgevers, namelijk EMMA, ENPA, EPC en News Media Europe sporen alvast samen met Microsoft Europa aan een soortgelijkend arbitragemodel te voorzien in toekomstige Europese wetgevingen om te verzekeren dat ook Europese persuitgevers op basis van het uitgeversrecht, zoals ingevoerd door de Richtlijn Auteursrechten, billijk zullen worden vergoed door de platformen.

 

 

Reeds in 2019 probeerde de Australische Mededingingsautoriteit te onderhandelen met Facebook en Google om een vrijwillige gedragscode op te stellen. Het werd snel duidelijk dat er op vrijwillige basis niets zou gebeuren waardoor een ontwerp van een verplichte gedragscode werd overwogen.

Zowel Google als Facebook waren hierover niet te spreken en vonden dit onwerkbaar en onevenredig. De code zou een foutieve weerspiegeling geven van hoe de platformen met de uitgevers omgaan. Volgens beide platformen krijgen nieuwsuitgevers genoeg media-aandacht en genieten ze van voldoende voordelen, zo behouden ze zelf de controle welk nieuws zij op hun Facebookpagina’s plaatsen en of de gebruikers dit mogen delen. De advertentieopbrengsten die Facebook hieruit zou verkrijgen, zouden niet “noemenswaardig” zijn. Google vond dan weer dat geen vergoeding hoeft betaald te worden wanneer er maar beperkte delen van een artikel getoond worden.

Afgelopen december werd het wetsvoorstel officieel ingediend in het Parlement. Als protest ging Google vervolgens voor een klein uurtje gedeeltelijk offline – ze noemden het zelf standaardroutine, a lijkt het eerder een blijk van hun machtspositie – maar begon wel onmiddellijk te onderhandelen met uitgevers zodat ze enerzijds konden aantonen dat een wetgevend initiatief niet nodig was en anderzijds dat ze hun eigen voorwaarden in de overeenkomsten konden opnemen.

De wet bepaalt onder andere volgende zaken:

• Platformen moeten een passend aandeel betalen voor het geheel of gedeeltelijk reproduceren van nieuws of het weergeven van links naar nieuws;
• Een platform moet ‘aangewezen’ worden door de minister vooraleer zij onder de wet vallen. De minister onderzoekt voornamelijk of er een significant onevenwicht is tijdens het onderhandelen (de wet zou momenteel enkel betrekking hebben op Google en Facebook);
• Er zijn een reeds minimumstandaarden waaraan platformen moeten voldoen zoals nieuwsmedia meedelen welke types data worden verzameld of wanneer er wijzigingen in hun algoritmes zijn;
• De non-differentiatiebepalingen zorgen ervoor dat platformen geen onderscheid mogen maken tussen verschillende nieuwsbedrijven;
• Wanneer beide partijen niet tot een akkoord komen, moeten ze verplicht in arbitrage gaan. Elke partij mag dan hun ‘final offer’ indienen, waarna een arbitragepanel kan kiezen tussen beide bedragen of zelf een bedrag bepalen wanneer beide bedragen niet in het algemeen belang zijn.

Begin februari uitte Microsoft zich als voorstander van de wet en is bereid uitgevers te betalen wanneer de wet op hen van toepassing zou zijn. Dit voornamelijk om hun marktaandeel in Australië te laten groeien. Google kwam onmiddellijk met een antwoord in de vorm van Google News Showcase, waaraan meerdere Australische titels deelnemen. In de dagen die volgden, sloot Google met verschillende andere mediabedrijven overeenkomsten.

Facebook daarentegen gooide het over een andere boeg en haalde uit protest elk vorm van nieuws offline en werd het onmogelijk nieuws te delen. Zo werden de pagina’s van Australische media geblokkeerd en konden overheidspagina’s geen nieuwsupdates meer geven over o.a. het coronavirus of bosbranden. De Australische regering ging in gesprek met Facebook en kwamen tot een akkoord om enkele wijzigingen – of versoepelingen – aan te brengen in de wet.

• Bij het aanwijzen van een platform, zal de minister nu bijkomend rekening houden of het digitaal platform een significante bijdrage heeft geleverd aan de duurzaamheid van de Australische nieuwsmedia door commerciële overeenkomsten met hen te sluiten;
• Wanneer de regering de intentie heeft het platform aan te wijzen, moet het platform hiervan op de hoogte gebracht worden. Het definitief aanwijzen mag niet eerder dan één maand na de kennisgeving;
• De non-differentiatiebepalingen zullen niet in werking treden wanneer commerciële overeenkomsten geleid hebben tot verschillende bedragen in vergoedingen;
• Verplichte arbitrage waarbij zelf een bedrag wordt vastgelegd, is een laatste redmiddel. Wanneer commerciële overeenkomsten niet kunnen gesloten worden, zal er eerst een bemiddelingsperiode van twee maanden starten vooraleer men verplicht wordt in arbitrage te treden.

De regering heeft vervolgens de wet, met de overeengekomen wijzigingen, goedgekeurd. Facebook laat ondertussen ook weer nieuws toe op hun platform en hebben verschillende mediabedrijven intentiebrieven laten tekenen waarin zij verzekeren nieuws aan Facebook te verstrekken.

Beide platformen zijn nu intensief aan het onderhandelen vooraleer zij onder de wet kunnen vallen. Met de nieuwe voorwaarde om aangewezen te worden, is het afwachten of dit als ‘significante bijdrage aan de nieuwsmedia’ kan worden beschouwd aangezien dit ervoor kan zorgen of de techgiganten al dan niet onder de code zullen vallen. De wet heeft er alleszins al toe geleid dat beide platformen aan het onderhandelen zijn en uitgevers willen vergoeden voor hun content, iets wat voorheen niet altijd even evident was.

De Europese federaties van uitgevers, namelijk EMMA, ENPA, EPC en News Media Europe sporen alvast samen met Microsoft Europa aan een soortgelijkend arbitragemodel te voorzien in toekomstige Europese wetgevingen om te verzekeren dat ook Europese persuitgevers op basis van het uitgeversrecht, zoals ingevoerd door de Richtlijn Auteursrechten, billijk zullen worden vergoed door de platformen.

 

 

Vlaamse Relanceplan van start met oprichting datanutsbedrijf

2 februari 2021

De COVID-19-crisis heeft ernstige gevolgen voor de Vlaamse samenleving en de economie. Om deze er terug bovenop te helpen, lanceerde de Vlaamse Regering het relanceplan  “Vlaamse Veerkracht” waarvoor 4,3 miljard euro wordt vrijgemaakt.  Digitale transformatie is een van de zeven speerpunten van het relanceplan.

Een van de ambities is om Vlaanderen digitaal te transformeren op een veilige en privacy bestendige manier. Om de versnelde digitalisering te realiseren, zal een datanutsbedrijf worden opgericht. Data vormt een van de belangrijkste aspecten voor innovatie en welvaart. Het datanutsbedrijf zal optreden als intelligente verkeerswisselaar van data die een gelijk data-speelveld voor alle spelers creëert. Het nutsbedrijf omvat drie kenmerken:

1. Een neutrale derde partij in een publiek-private samenwerking.

Het datanutsbedrijf wordt een neutrale derde partij, onafhankelijk van bestaande spelers. Het bedrijf zal datadeling, datastandaardisatie en datasamenwerking faciliteren voor andere spelers die daarmee slimme diensten kunnen creëren voor burgers, bedrijven en organisaties. De markt wordt uitgedaagd om oplossingen op de markt te brengen en de transformatie naar een data-economie en een data-samenleving verder te versnellen.

2. Evolutie naar data decentralisatie

De oplossingen van het datanutsbedrijf zullen helpen in de evolutie naar data decentralisatie. Solid-standaarden vormen de basis voor nieuwe oplossingen waarbij data kan bewaard worden in veilige datakluizen. Om deze nieuwe standaarden te stimuleren, zullen er  platformen aangeboden worden die andere marktspelers kunnen gebruiken om gemakkelijker nieuwe toepassingen mee te bouwen.

3. Platform voor digitale ecosystemen

Het datanutsbedrijf zal vier diensten aanbieden:

• Een platform “as a service”: een platform voor data-uitwisseling en dataverwerking. Hierdoor krijgen bedrijven betere toegang tot de juiste data.
• Dataverwerkingsdiensten: oplossingen bieden waarbij partijen data kunnen laten verwerken door het nutsbedrijf en deze niet met elkaar moeten uitwisselen.
• Consultancy: advies, begeleiding en projectontwikkeling.

Informatie Vlaanderen staat in om de oprichting in goede banen te leiden en krijgt hiervoor een bedrag van 1,35 miljoen euro. Zo zullen ze o.a. een concreet technologieplan uitwerken voor het platform en zullen ze al twee producten van het nieuwe bedrijf via een business case laten onderzoeken en een ontwikkelingsplan laten maken. Het dossier zal worden voorgelegd aan de Vlaamse Regering in juli 2021.

Deals in Europa – Dreigementen in Australië: recente evoluties in het uitgeversrecht

29 januari 2021

L’Alliance de la Presse d’Information Générale en Google hebben op 21 januari 2021 bekendgemaakt dat ze in Frankrijk een raamakkoord gesloten hebben met betrekking tot het gebruik van perspublicaties online. Dit is het gevolg van een beslissing van de Franse Mededingingsautoriteit die beide partijen oplegde om rond de tafel te gaan zitten. Het raamakkoord zou zowel het uitgeversrecht als een nieuwe dienst van Google, i.e. News Showcase dekken en zet eigenlijk een kader uiteen waarbinnen de leden van de federatie individueel onderhandelingen met Google kunnen opstarten. De individuele vergoedingen zouden onder andere gebaseerd worden op de bijdrage tot algemeen en politiek nieuws (magazines zijn uitgesloten van het akkoord), dagelijks volume aan publicaties en maandelijks internetbereik. Het is op dit moment nog onduidelijk of het voor de individuele uitgevers mogelijk zal zijn een licentie te onderhandelen met Google op basis van het uitgeversrecht zonder mee te stappen in de News Showcase dienst van Google. In andere landen benadert Google uitgevers namelijk vooral om een deal te sluiten over News showcase waarbij het erop neer komt dat de uitgever afstand doet van zijn uitgeversrecht door in de deal te stappen.

In het Verenigd Koninkrijk heeft Facebook een News tab gelanceerd waarbij het nieuwsuitgevers zal vergoeden voor het gebruik van hun content voor deze nieuwe dienst waarin de meest sprekende nieuwsverhalen van de dag gebundeld worden. Facebook zou de uitgevers een forfaitaire vergoeding betalen voor het gebruik van de content, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de dienst Instant Articles waar aan uitgevers een deel van de advertentie-inkomsten toekomen. Onder andere The Daily Mail Group, The Financial Times, Sky News en The Telegraph stapten in de deal.  Facebook News werd een jaar geleden gelanceerd in de Verenigde Staten en Facebook beweert dat 95% van de trafiek naar de uitgevers komt van lezers met wie de uitgever in kwestie nog geen lezersrelatie had opgebouwd. Door het betalen voor nieuws wil Facebook enerzijds aantonen dat ze bereid zijn lokale uitgevers te steunen zonder inmenging van de overheid en anderzijds dat ze hun verantwoordelijkheid opnemen in de strijd tegen mis- en desinformatie. Facebook is reeds gestart met de onderhandelingen om Facebook News in andere Europese landen beschikbaar te maken, waaronder Frankrijk en Duitsland.

Anders gaat het er aan toe in Australië. Daar valt een wetsontwerp waarbij platformen zoals Google en Facebook verplicht worden een passend deel te betalen aan nieuwsuitgevers, niet in goede aarde bij de platformen. Het wetsvoorstel legt platformen een verplichte gedragscode op dat individuele en collectieve onderhandelingen met nieuwsuitgevers voor het tonen van hun content in Google Search en Facebook bevat. Dit wetsvoorstel, dat in december ingediend werd en momenteel besproken wordt in de Senaat, zou de vrijwillige ‘news bargaining code’ die eerder op tafel lag verplichtend maken. Wanneer uitgever en platform niet tot een overeenkomst komen, zal een arbiter het bedrag vastleggen. Bij niet-betaling kunnen de boetes oplopen tot ruim 6,4 miljoen euro.

Hoewel Google beweert bereid te zijn om te onderhandelen met de Australische uitgevers, stellen ze dat de wet een stap te ver gaat. Google blijft van mening dat de uitgevers voldoende media-aandacht krijgen doordat gebruikers kunnen doorklikken naar hun websites. Het dreigt Google Search integraal offline te halen in Australië indien de wet in werking treedt in zijn huidige vorm. Recent heeft Google tijdelijk bepaalde media-inhoud geblokkeerd voor bepaalde gebruikers. Hoewel Google beweert dat dit louter een test was, toont dit vooral ook de machtspositie van Google aan. Facebook heeft eveneens aangekondigd alle regionaal, nationaal en internationaal nieuws van zijn platform te verwijderen wanneer de code wet zou worden. De Australische regering lijkt alvast niet van plan te zijn om zich te laten intimideren door Google en blijft – voorlopig – achter het wetsvoorstel staan.

 

Platformen pleiten in de Senaat voor het reguleren van fake news

27 januari 2021

In de Senaat zijn de hoorzittingen omtrent het Informatieverslag Fake News nog steeds lopende. Zo werden vorig jaar reeds verschillende professoren, de Vereniging voor Journalisten en de Raad voor de Journalistiek uitgenodigd om hun standpunt uiteen te zetten. De hoorzittingen werden verder gezet op 18 januari 2021 met de staatssecretaris van Digitalisering Michel en met vertegenwoordigers van Facebook, Google, de European External Action Service (EEAS) en de Vrije Universiteit Brussel.

“Sociale media kanalen kunnen niet verantwoordelijk worden gesteld voor elk bericht dat op een platform geplaatst wordt, aangezien ze enkel instaan voor de verspreiding en niet voor de inhoud van een bericht,” poneerde Staatsecretaris Michel. Elkeen zou zelf verantwoordelijk moeten gehouden worden voor de berichten die hij of zij zelf plaatsen. Fake news is de laatste jaren een maatschappelijk probleem geworden. Burgers moeten leren met een kritische blik naar nieuws te kijken.

Facebook en Google hebben reeds zelf voor hun platformen een kader opgesteld. Facebook heeft met zijn Community Standards regels gecreëerd die bepalen hoe iemand zich moet gedragen op het platform, maar niet welke informatie er mag gedeeld worden. Facebook wil hiermee de vrijheid van meningsuiting en de toegang tot betrouwbare informatie garanderen. Het kader van Google omvat daarentegen wel regels omtrent het verwijderen van accounts en de bestrijding van desinformatie. Facebook zal enkel accounts of berichtgeving verwijderen wanneer hun Community Standards geschonden worden. Is dit niet het geval, wordt het bericht enkel minder verspreid of wordt een waarschuwingslabel geplaatst. Facebook vindt namelijk dat het als privaat bedrijf niet kan beslissen wat als “acceptable speech” geldt, maar neemt wel de verantwoordelijkheid om misinformatie te bestrijden.

De EEAS heeft reeds een gedragscode over desinformatie ontwikkeld waarin wordt beschreven (i) hoe platformen moeten omgaan met desinformatie, (ii) hoe ze monitoring kunnen vermijden, (iii) hoe ze meer transparantie kunnen verzekeren en (iv) een kader omtrent algoritmes.

Het delen van online content is een gedeelde verantwoordelijk en moet wettelijk verankerd worden. Om fake news grondig te bestrijden, is een allesomvattend regelgevend kader nodig zodat alle platformen de nodige maatregelen kunnen nemen. Alle partijen verwelkomen dan ook de Europese wetsvoorstellen Digital Services Act en Digital Markets Act.