Deals in Europa – Dreigementen in Australië: recente evoluties in het uitgeversrecht
29 januari 2021
L’Alliance de la Presse d’Information Générale en Google hebben op 21 januari 2021 bekendgemaakt dat ze in Frankrijk een raamakkoord gesloten hebben met betrekking tot het gebruik van perspublicaties online. Dit is het gevolg van een beslissing van de Franse Mededingingsautoriteit die beide partijen oplegde om rond de tafel te gaan zitten. Het raamakkoord zou zowel het uitgeversrecht als een nieuwe dienst van Google, i.e. News Showcase dekken en zet eigenlijk een kader uiteen waarbinnen de leden van de federatie individueel onderhandelingen met Google kunnen opstarten. De individuele vergoedingen zouden onder andere gebaseerd worden op de bijdrage tot algemeen en politiek nieuws (magazines zijn uitgesloten van het akkoord), dagelijks volume aan publicaties en maandelijks internetbereik. Het is op dit moment nog onduidelijk of het voor de individuele uitgevers mogelijk zal zijn een licentie te onderhandelen met Google op basis van het uitgeversrecht zonder mee te stappen in de News Showcase dienst van Google. In andere landen benadert Google uitgevers namelijk vooral om een deal te sluiten over News showcase waarbij het erop neer komt dat de uitgever afstand doet van zijn uitgeversrecht door in de deal te stappen.
In het Verenigd Koninkrijk heeft Facebook een News tab gelanceerd waarbij het nieuwsuitgevers zal vergoeden voor het gebruik van hun content voor deze nieuwe dienst waarin de meest sprekende nieuwsverhalen van de dag gebundeld worden. Facebook zou de uitgevers een forfaitaire vergoeding betalen voor het gebruik van de content, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de dienst Instant Articles waar aan uitgevers een deel van de advertentie-inkomsten toekomen. Onder andere The Daily Mail Group, The Financial Times, Sky News en The Telegraph stapten in de deal. Facebook News werd een jaar geleden gelanceerd in de Verenigde Staten en Facebook beweert dat 95% van de trafiek naar de uitgevers komt van lezers met wie de uitgever in kwestie nog geen lezersrelatie had opgebouwd. Door het betalen voor nieuws wil Facebook enerzijds aantonen dat ze bereid zijn lokale uitgevers te steunen zonder inmenging van de overheid en anderzijds dat ze hun verantwoordelijkheid opnemen in de strijd tegen mis- en desinformatie. Facebook is reeds gestart met de onderhandelingen om Facebook News in andere Europese landen beschikbaar te maken, waaronder Frankrijk en Duitsland.
Anders gaat het er aan toe in Australië. Daar valt een wetsontwerp waarbij platformen zoals Google en Facebook verplicht worden een passend deel te betalen aan nieuwsuitgevers, niet in goede aarde bij de platformen. Het wetsvoorstel legt platformen een verplichte gedragscode op dat individuele en collectieve onderhandelingen met nieuwsuitgevers voor het tonen van hun content in Google Search en Facebook bevat. Dit wetsvoorstel, dat in december ingediend werd en momenteel besproken wordt in de Senaat, zou de vrijwillige ‘news bargaining code’ die eerder op tafel lag verplichtend maken. Wanneer uitgever en platform niet tot een overeenkomst komen, zal een arbiter het bedrag vastleggen. Bij niet-betaling kunnen de boetes oplopen tot ruim 6,4 miljoen euro.
Hoewel Google beweert bereid te zijn om te onderhandelen met de Australische uitgevers, stellen ze dat de wet een stap te ver gaat. Google blijft van mening dat de uitgevers voldoende media-aandacht krijgen doordat gebruikers kunnen doorklikken naar hun websites. Het dreigt Google Search integraal offline te halen in Australië indien de wet in werking treedt in zijn huidige vorm. Recent heeft Google tijdelijk bepaalde media-inhoud geblokkeerd voor bepaalde gebruikers. Hoewel Google beweert dat dit louter een test was, toont dit vooral ook de machtspositie van Google aan. Facebook heeft eveneens aangekondigd alle regionaal, nationaal en internationaal nieuws van zijn platform te verwijderen wanneer de code wet zou worden. De Australische regering lijkt alvast niet van plan te zijn om zich te laten intimideren door Google en blijft – voorlopig – achter het wetsvoorstel staan.