Europees Parlement keurt voorstel Richtlijn verweesde werken goed

3 oktober 2012

Door Sandrien Mampaey, Legal & Administration Manager van Vlaamse Nieuwsmedia
Verweesde werken zijn auteursrechtelijk beschermde werken zoals kranten, magazines, boeken of audiovisuele werken die zich in de collecties van een bibliotheek, onderwijsinstelling, museum, archief, erfgoedinstelling of publieke omroeporganisatie bevinden en waarvan de rechthebbende niet bekend of onvindbaar is.
Een auteursrechtelijk beschermd werk mag slechts publiek meegedeeld of gereproduceerd worden nadat men de voorafgaandelijke toestemming van de rechthebbende heeft verkregen. In het geval dat de rechthebbende niet bekend of onvindbaar is, kan moeilijk aan deze voorwaarde worden voldaan, hetgeen de digitale terbeschikkingstelling  van het cultureel erfgoed afremt.
Op 13 september stemde het Europese Parlement dan ook voor het voorstel van Richtlijn betreffende bepaalde toegelaten gebruiken van verweesde werken waardoor bibliotheken en andere instellingen verweesde werken uit hun collectie mogen digitaliseren en online publiek meedelen zonder het auteursrecht te schenden.
Wanneer geconfronteerd met een mogelijk verweesd werk dient er in het land waar het werk voor het eerst is verschenen een zorgvuldig onderzoek te worden gedaan naar de rechthebbende alvorens het werk digitaal kan worden gereproduceerd. Dit zorgvuldig onderzoek dient te goeder trouw te worden uitgevoerd door een bibliotheek, onderwijsinstelling, museum, archief, erfgoedinstelling of publieke omroeporganisatie.
Als de rechthebbende niet bekend of onvindbaar is, wordt het werk verweesd verklaard voor de hele Europese Unie waardoor het werk zonder voorafgaande toestemming gedigitaliseerd en online kan worden meegedeeld tot de rechthebbende gevonden wordt. De rechthebbende van een werk dat als verweesd wordt beschouwd, heeft immers te allen tijde de mogelijkheid een einde te stellen aan de verweesde status van het werk.
De verweesde werken mogen enkel voor niet-commerciële doeleinden worden gereproduceerd met het oog op digitalisering, indexering, catalogiseren, bewaring en publieke mededeling. Met uitzondering van de kosten die een instelling dient te maken voor het digitaliseren van de werken mogen geen inkomsten worden gegenereerd.
Private kranten-, magazine- of boekenuitgevers kunnen zich, in tegenstelling tot de publieke omroeporganisaties, niet beroepen op deze richtlijn voor het publiek mededelen van verweesde werken die zich in hun archief of collectie bevinden.
De tekst zal als basis dienen voor de besprekingen en de goedkeuring van de definitieve tekst in de Raad van Ministers.
De volledige tekst vindt u hier.